सामान्य अध्ययन – 2 (2015 प्रश्नपत्रिका)

सभी प्रश्नों के उत्तर दीजिए, प्रत्येक 200 शब्दों से ज्यादा का न हो। उत्तर की विषयवस्तु शब्द-सोमा से अधिक महत्त्वपूर्ण है। Answer all the questions in NOT MORE than 200 words each. Contents of the answers are more important than their length. चर्चा कीजिए कि वे कौन-से संभावित कारक हैं जो भारत को राज्य की…

Read More

सामान्य अध्ययन – 2 (2014 प्रश्नपत्रिका)

प्रश्नों के उत्तर 200 शब्दों से अधिक नहीं होना चाहिए। शब्द-विस्तार की अपेक्षा प्रश्नोत्तर की अन्तर्वस्तु अधिक महत्वपूर्ण है। सभी प्रश्नों के अंक समान हैं। Answer the questions in NOT MORE THAN 200 words each. Contents of the answer is more important than its length. All questions carry equal marks. 12.5×20-250 Q.1. ‘आधारिक संरचना’ के…

Read More

सामान्य अध्ययन – 2 (2013 प्रश्नपत्रिका)

प्रश्नों का उत्तर प्रत्येक प्रश्न के अन्त में कोष्ठकों में दी गई शब्द सीमा से अधिक नहीं होना चाहिए । उत्तर की अन्तर्वस्तु उसकी लम्बाई से अधिक महत्त्वपूर्ण है। Answer the questions in not more than the word limit specified at the end of each question in the parentheses. Content of the answer is more…

Read More

सामान्य अध्ययन – 2  (2024 प्रश्नपत्रिका)

सामान्य अध्ययन – 2  (2024 प्रश्नपत्रिका) विभिन्न समितियों द्वारा सुझाये गये, एवं “एक राष्ट्र एक चुनाव के विशिष्ट संदर्भ में, चुनाव सुधारों की आवश्यकता का परीक्षण करें। (उत्तर 150 शब्दों में लिखिए) Examine the need for electoral reforms as suggested by various committees with particular reference to “one nation one election” principle. (Answer in 150…

Read More

सामान्य अध्ययन – 2 (2023 प्रश्नपत्रिका)

सामान्य अध्ययन – 2 (2023 प्रश्नपत्रिका) “संवैधानिक रूप से न्यायिक स्वतंत्रता की गारंटी लोकतंत्र की एक पूर्व शर्त है।” टिप्पणी कीजिए । “Constitutionally guaranteed judicial independence is a prerequisite of democracy.” Comment. 10 निःशुल्क कानूनी सहायता प्राप्त करने के हकदार कौन हैं? निःशुल्क कानूनी सहायता के प्रतिपादन में राष्ट्रीय विधि सेवा प्राधिकरण (एन.ए.एल.एस.ए.) की भूमिका…

Read More

सामान्य अध्ययन – 2 (2022 प्रश्नपत्रिका)

सामान्य अध्ययन – 2 (2022 प्रश्नपत्रिका) Q1. “भारत में आधुनिक कानून की सर्वाधिक महत्त्वपूर्ण उपलब्धि सर्वोच्च न्यायालय द्वारा पर्यावरणीय समस्याओं का संविधानीकरण है।” सुसंगत वाद विधियों की सहायता से इस कथन की विवेचना कीजिए । (150 शब्दों में उत्तर दीजिए) “The most significant achievement of modern law in India is the constitutionalization of environmental problems…

Read More

सामान्य अध्ययन – 2 (2021 प्रश्नपत्रिका)

सामान्य अध्ययन – 2 (2021 प्रश्नपत्रिका) ‘संवैधानिक नैतिकता’ की जड़ संविधान में ही निहित है और इसके तात्त्विक फलकों पर आधारित है। ‘संवैधानिक नैतिकता’ के सिद्धांत की प्रासंगिक न्यायिक निर्णयों की सहायता से विवेचना कीजिए। (उत्तर 150 शब्दों में दीजिए) ‘Constitutional Morality’ is rooted in the Constitution itself and is founded on its essential facets….

Read More

सामान्य अध्ययन – 2 (2020 प्रश्नपत्रिका)

सामान्य अध्ययन – 2 (2020 प्रश्नपत्रिका) “लोक प्रतिनिधित्व अधिनियम के अन्तर्गत भ्रष्ट आचरण के दोषी व्यक्तियों को अयोग्य ठहराने की प्रक्रिया के सरलीकरण की आवश्यकता है”। टिप्पणी कीजिए। (उत्तर 150 शब्दों में दीजिये) “There is a need for simplification of procedure for disqualification of persons found guilty of corrupt practices under the Representation of Peoples…

Read More

सामान्य अध्ययन – 2 (2019 प्रश्नपत्रिका)

सामान्य अध्ययन – 2 (2019 प्रश्नपत्रिका) क्या आपके विचार में भारत का संविधान शक्तियों के कठोर पृथक्करण के सिद्धान्त को स्वीकार नहीं करता है, बल्कि यह ‘नियंत्रण एवं संतुलन’ के सिद्धान्त पर आधारित है? व्याख्या कीजिए । Do you think that Constitution of India does not accept principle of strict separation of powers rather it…

Read More

सामान्य अध्ययन :- २ अभ्यासक्रम

सामान्य अध्ययन :- २ प्रशासन, संविधान, राज्यशास्त्र, सामाजिक न्याय व आंतरराष्ट्रीय संबंध महाराष्ट्राच्या काही भारांशासह भारतीय संविधान- ऐतिहासिक पार्श्वभूमी, उत्क्रांती, वैशिष्टे, सुधारणा, महत्त्वपूर्ण तरतुदी आणि मूलभूत संरचना. संघ व राज्ये यांची कार्ये व जबाबदाऱ्या संघराज्य रचनेशी संबंधित प्रश्न व आव्हाने, स्थानिक पातळीवर अधिकार आणि वित्त व्यवस्था यांचे प्रदान आणि त्यातील आव्हाने. विविध अंगामधील अधिकारांची विभागणी,…

Read More